Кога бев мала, имаше една емисија која се викаше „Трето доба“, и уште тогаш сфатив дека животот апсолутно никогаш не завршува додека природно не настапи смртта. Нема граница која означува: „Е до тука ти е, се пензионираше и готово…“

Многупати гледам стории за луѓе кои по пензионирањето решиле да го пропратуваат светот, да отпатуваат онаму каде што отсекогаш сонувале, да крстарат по окенската шир, да искусат нова храна и да го вдишат мирисот на слободата. Всушност, така некако и јас ја сонувам својата трета доба. Пораснати деца, поминат кариерен пат, земање оддишка и грабање на се’ што може да се зграби пред навистина да е предоцна. Морам да признам дека вистинската инспирација за оваа статија е инсприративната приказна на г-ѓата Јорданка Мавродиева која заврши лингвистика на 68 години со просек 9, 81. Секоја чест за неа, која патем е електроинженер во пензија.

Исто дур бев мала, мислев дека само староста може да биде последна станица, и дека некако, младите се имуни на тоа, па за нас секогаш ќе има време. Но како созревав, така почнав да губам и млади луѓе. Сфаќаш дека секој момент од животот е вреден и треба да се искористи. Да се пробаш во она што навистина сакаш да го работиш, да стекнеш нови искуства. Убаво е да си млад, блесав и зелен. Па учиш од своите грешки, се пробиваш со своите храбри потези. Влегуваш во разни авантури, доживуваш еден таков ролеркостер, да не можеш со години да се соземеш.

Но убава е и староста. Убав е и периодот измеѓу кога се сеќаваш низ својот животен пат, кога си пораснал и се научил многу за животот, па редот е твој да го префрлиш своето искуство на идните генрации. И знаеш дека многу од работите кои си ги направил, нема да ги повториш. Но каде што се тие, таму се и оние за кои жалиш што не си ги направил, а си можел. Но јас знам дека никогаш не е касно за многу искусва иако староста чукнала на врата. Особено за интелектуалните искуства како на пример дали ќе запишеш нов курс, факултет, обука… ќе започнеш ново хоби како цртање/сликање, фотографирање, планинарење… ќе се одлучиш за стекнување на нови животни вештини, волонтирање во јавни кујни или стационари како Лајка, дополнителна заработка итн. Шансите се огромни. И тоа не значи дека некој не си ги сака своите внуци, па наместо да ги чува нив, денгуби на друго место. Тоа има врска со индивидуалните желби. Никаде не постои никаков закон дека „мора да правиш нешто, инаку мразиш некого или нешто“. Никаде не постојат норми кои објаснуваат што „мора да се направи“ или како некој „мора да се чувствува“.

Може да се чуваат внуци и да се прави било кое од наведените работи. Се е до организацијата на времето, распределување на обврските.

Бидејќи имам уште долг пат до староста, ниту можам премногу стручно да зборувам на оваа тема, сепак знам дека пензионирањето за многу луѓе може да биде доста стресен период. Одеднаш таа останува без својата долгодишна кариера, останува дома и не знае со себе. Па за да не зборувам напамет за нешто што веќе станува исклучително сериозна тема, објавувам текст кој не е мој, туку преведен:

Многумина тешко се справуваат со пензионирањето и влегуваат во нова фаза од животот. Големите животни моменти како што се раѓањето на детето, одењето на училиште и факултет, брак или нова работа може да предизвикаат повеќе емоции кај нас – главно позитивни. Сепак, има и моменти кога напливот на емоции може да се испреплетува со чувствата на тага и грижа. Добар пример за ова е пензионирањето.

Постојат бројни причини зошто не секој ја завршува својата кариера со сигурна финансиска состојба и внимателно испланирана заштеда. Некои пензионери мора да се вратат на работната сила – дури и ако се со намален капацитет – за да „скрпат крај со крај“.

За оние кои можат целосно да се пензионираат, транзицијата кон оваа нова фаза од животот може да биде тешка. Како што родителите кои влегуваат во фазата на „празно гнездо“ може да доживеат депресија, не е невообичаено и новопечените пензионери да се соочат со оваа реалност. Важно е да се запамети дека пензионирањето е важна пресвртница и за прилагодување кон него може да биде потребно време. Учењето како да се справите со оваа животна ситуација и да знаете што да правите ако се чувствувате заглавени може да ви помогне да го извлечете максимумот од оваа нова фаза во вашиот живот, пишува živim.hr, а пренесува 6yka.com

Депресивното чувство е сосема нормално 

Преминот од предвидлива дневна рутина кон онаа без фиксен распоред може да биде шокантна за една личност. Според мета-анализата од 2020 година, приближно една третина од пензионерите доживуваат некаква форма на депресија. Некој може да доживее депресивни моменти неколку недели, а некој може да живее со оваа состојба со години. Професионалната помош може да помогне да се намали таа временска рамка.

Причини за депресија по пензионирањето

Депресијата може да биде поизразена кај лицата со намален социјален статус. Некои пензионери може да се најдат во ситуација да поминуваат значителен дел од денот сами, без саканата личност или други блиски. Чинот на принудно пензионирање, исто така, може да предизвика вознемиреност и чувства на огорченост и гнев кон себе, поранешните работодавци, па дури и кон оние што ги сакате. Друга причина за депресија по пензионирање може да бидат брачните проблеми. На пример, некомуницирањето и поставувањето очекувања во врската може да ја оптоварат врската. Извештајот на Бирото за попис на САД од 2016 година наведува дека меѓу пензионираните или постарите возрасни лица, стапката на развод била 43 % за возраст од 55 до 64 години и 39 % за возраст од 65 до 74 години. Горенаведената мета-анализа од 2020 година, исто така, покажа дека лошото здравје и финансиската несигурност може да предизвикаат постпензионерска депресија. Од друга страна, обновата на социјалниот живот и создавањето посилни врски во бракот и заедницата може да помогне да се намали депресијата.

Како да се победи вознемиреноста при пензионирање?

За повеќето, примарна причина за постпензионската депресија е чувството на бесцелност. Еден од најдобрите начини да се справите со нова ситуација е да барате можности да ја вратите целта на вашиот живот. Тоа може да бидат следните активности:

Држење до распоредот

За да одржите чувство за цел и ред, обидете се да создадете распоред до кој ќе се придржувате. Обидете се да се будите во исто време секој ден и да ги запишете активностите што ги имате за тековната недела. Оваа акција може да ве расположи.

Не се повлекувајте целосно

Ако спаѓате во групата на луѓе кои се загрижени дека може да се чувствуваат слабо до целосно пензионирање, одлучете се за делумно пензионирање. Полека намалете ги работните часови за да можете да изградите начин на живот и идентитет независен од вашата работа.

Најдете нови страсти

Размислете да пробате ново хоби, како што е приклучување во пензионерска заедница или волонтерство за да ви даде чувство за цел.

Обновете стара страст во вас

Ако идејата за учење ново хоби не звучи како нешто во кое би уживале во моментов, обидете се да ги обновите старите вештини. Ако сте добри, на пример, во пуштање музика, ткаење или готвење, можете да се обидете да ги подучувате другите. Овој потег ќе биде взаемно корисен.

Поврзете се со луѓе

Ако не живеете во близина на најблиските, размислете да барате нови врски со приклучување на групи за настани. Тоа може да биде, на пример, планинарско друштво. Ако сте во брак, искористете го ова време како можност повторно да се поврзете со вашиот сопружник, да разберете што ги мотивира и како можете да поминувате време заедно и разделени на значајни начини.

Останете активни

Седечкиот начин на живот може да има сериозни последици врз вашето здравје. Имајте за цел да добиете 30 минути умерено вежбање најмалку пет дена во неделата.

Размислете за професионална помош

Овој период од животот е секако голем настан и доколку е потребно, не двоумете се да побарате помош од стручно лице. Таа може да ви помогне да развиете стратегии за управување и подобрување на вашето ментално здравје.

Photos: Pixabay